AFM start dialoog over nieuwe Europese anti-witwasregels
- Hanjo Mastenbroek
- 4 dagen geleden
- 4 minuten om te lezen
Toenemende druk op poortwachters: het gesprek is begonnen
Stel je voor dat je werkt bij een beleggingsonderneming. Je dagelijkse praktijk bestaat uit klanteninzicht, portefeuillebeheer, transactiecontrole. En dan hoor je: de regels veranderen. Grondig. Europees. En binnen minder dan twee jaar moet je eraan voldoen.
Op 25 november 2025 schoof een aantal vertegenwoordigers van de sector bij de AFM aan tafel. Niet om verantwoording af te leggen, maar om vooruit te kijken. Wat betekenen de nieuwe Europese regels concreet voor instellingen? Hoe bereid je je voor op de AMLR, AMLD6 en de komst van een Europese toezichthouder? En, niet onbelangrijk, hoe zorg je dat het werkbaar blijft?
De AFM noemt het gesprek waardevol. Constructief. Er kwamen zorgen op tafel, over de krappe tijdlijnen, over onduidelijkheden in definities, over proportionaliteit. Vooral kleinere partijen vroegen aandacht voor uitvoerbaarheid. Tegelijkertijd lag de nadruk op betrokkenheid: instellingen willen het goed doen, maar zoeken duidelijkheid.
En dat is precies waar deze rondetafel voor bedoeld is: vóórdat de wet in werking treedt, weten waar je aan toe bent. Wat de verplichtingen zijn. Wat je moet aanpassen. Wat je moet meten, monitoren en rapporteren. Het gesprek is geopend, en er volgen er meer.
Van nationaal naar Europees: wat verandert er?
Waar de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) tot nu toe het nationale kader was, komt daar vanaf 10 juli 2027 verandering in. Dan wordt het EU AML-pakket van kracht. Dat bestaat onder meer uit de Anti-Money Laundering Regulation (AMLR), de zesde Anti-Money Laundering Directive (AMLD6) en de oprichting van een centrale Europese toezichthouder: de Anti-Money Laundering Authority (AMLA).
Het doel is helder: meer harmonisatie, minder versnippering. Nu zijn regels voor witwaspreventie nog grotendeels nationaal ingericht, wat leidt tot verschillen in toezicht, interpretatie en uitvoering. De nieuwe regels maken daar in principe een einde aan.
De AMLR is een verordening en geldt dus rechtstreeks in alle lidstaten. AMLD6 moet nog wel in nationale wetgeving worden omgezet, maar het kader ligt al vast.
De regels raken vooral de poortwachters: instellingen die transacties faciliteren en klantrelaties beheren. Denk aan banken, beleggingsinstellingen, vermogensbeheerders, crypto-dienstverleners en notarissen. Zij krijgen scherpere eisen voor cliëntonderzoek (CDD), transactiemonitoring, rapportage en sanctietoetsing.
Uit de praktijk: wat instellingen bezighoudt
Tijdens de rondetafel kwamen verschillende knelpunten naar voren. Eén daarvan is de overgang van het huidige Wwft-kader naar het Europese regime. Instellingen willen weten: wat blijft, wat verandert, en wanneer? In de praktijk zie je dat veel organisaties hun systemen en procedures al op orde proberen te brengen, maar zonder definitieve teksten is dat lastig.
Ook werd stilgestaan bij het verschil tussen verdachte en ongebruikelijke transacties. In het huidige Nederlandse systeem wordt een transactie als ‘ongebruikelijk’ gemeld, waarna de FIU bepaalt of deze als verdacht wordt aangemerkt. In het Europese model ligt de nadruk vanaf het begin op het inschatten van ‘verdachte’ transacties door de instelling zelf. Dat vergt andere expertise, meer risico-inschatting, en dus ook meer verantwoordelijkheid.
Een ander punt betrof de vereiste datapunten voor rapportages. Die zijn bijna volledig uitgewerkt in bijlagen bij de nieuwe regelgeving. Instellingen moeten die data gaan aanleveren over het jaar 2026, met een eerste rapportage in het eerste kwartaal van 2027. Dat betekent dat systemen vóór die tijd ingericht moeten zijn, data gestandaardiseerd beschikbaar moet zijn, en de kwaliteit van interne informatie cruciaal wordt.
Daarnaast kwamen de definities van UBO’s (uiteindelijk belanghebbenden) en PEP’s (politiek prominente personen) ter sprake. Instellingen vroegen zich af hoe ruim of strikt deze begrippen geïnterpreteerd moeten worden, en hoe zij met internationale structuren moeten omgaan.
Het juridische kader: AMLR en AMLD6 uitgelegd
De AMLR en AMLD6 vormen samen het hart van het nieuwe anti-witwasbeleid in Europa. Ze vervangen en herstructureren de bestaande richtlijnen. In AMLD6 worden onder meer de strafbare feiten uitgebreid die gelden als ‘voorgelegen misdrijven’ voor witwassen. Denk aan belastingfraude, milieudelicten of cybercriminaliteit.
Verder breidt AMLD6 de strafrechtelijke aansprakelijkheid uit. Niet alleen natuurlijke personen, maar ook rechtspersonen kunnen onder omstandigheden aansprakelijk worden gesteld voor witwaspraktijken. Dat betekent dat instellingen ook intern hun governance, risicoanalyse en compliance moeten heroverwegen.
De AMLR gaat verder waar AMLD6 eindigt. Als verordening is zij direct van toepassing en stelt zij uniforme eisen aan alle poortwachters. Daaronder vallen:
Diepgaand cliëntenonderzoek op basis van risicoprofielen
Verplichte verificatie van identiteit en UBO-informatie
Doorlopende monitoring van transacties
Meldplicht van verdachte transacties
Sanctietoetsing bij cliënten en relaties
Bijhouden en beschikbaar stellen van gestructureerde data over risico’s
De verplichtingen in de AMLR sluiten in grote lijnen aan op de bestaande eisen uit de Wwft en Sanctiewet 1977, maar zijn uitgebreider en strikter. Ook de toezichtstructuur verandert: de AMLA krijgt coördinerende en soms zelfs directe bevoegdheden over grote grensoverschrijdende instellingen.
Voor instellingen betekent dit dat zij hun complianceprogramma’s niet alleen moeten updaten, maar ook moeten herijken aan de hand van nieuwe risicogebaseerde normen, uniforme EU-definities en centrale rapportagestandaarden.
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen AMLR en AMLD6?
AMLR is een verordening, geldt direct in alle EU-lidstaten en regelt operationele verplichtingen. AMLD6 is een richtlijn die strafrechtelijke bepalingen bevat en in nationale wetgeving moet worden omgezet.
Wat verandert er aan de meldplicht?
Waar in Nederland nu ongebruikelijke transacties worden gemeld, gaat het in de nieuwe regels om verdachte transacties. Dat vergt een andere beoordeling en interpretatie door instellingen.
Wat zijn UBO’s en waarom zijn ze belangrijk?
UBO’s zijn natuurlijke personen die uiteindelijk eigenaar zijn van of zeggenschap hebben over een onderneming. De nieuwe regels vereisen actuele, geverifieerde en centraal beschikbare UBO-informatie.
Wanneer treden de regels in werking?
De meeste bepalingen uit de AMLR en AMLD6 treden in werking op 10 juli 2027. Instellingen moeten vóór die datum hun systemen en processen hebben aangepast.
Hoe zit het met kleinere instellingen?
Ook kleinere partijen vallen onder de AMLR en AMLD6. Tijdens de rondetafel werd aandacht gevraagd voor de uitvoerbaarheid en proportionaliteit van de nieuwe verplichtingen.
