top of page

Toezicht Inside

Zoeken

Wat is een 'aanbieder' in de AI Act?

Bijgewerkt op: 27 okt

Wat is een 'aanbieder' in de AI Act?

Volgens de AI-verordening (AI Act) is een aanbieder die (rechts)persoon die verantwoordelijk is voor het op de markt brengen of in gebruik stellen van een AI-systeem onder zijn eigen naam of merk.

Je bent dus aanbieder als je:

  • zelf een AI-systeem hebt ontwikkeld;

  • of een AI-systeem laat ontwikkelen door een ander, en vervolgens;

  • dat systeem onder je eigen naam of merk aanbiedt aan klanten in de EU, of zelf gebruikt binnen je organisatie.

Het maakt niet uit of je er geld voor vraagt of het gratis aanbiedt. In de wereld van kunstmatige intelligentie zie je het steeds vaker: bedrijven die AI‑systemen ontwikkelen, op de markt brengen of onder eigen merk inzetten. De Europese AI‑verordening heeft bewust gekozen voor een ruime reikwijdte om te waarborgen dat verantwoordelijken niet buiten beeld blijven. Het begrip “aanbieder” is dan ook essentieel.

Stel je voor dat een softwarebedrijf een taalmodel ontwikkelt en aanbiedt aan klanten in Europa. Of dat een marketingplatform een extern AI‑systeem onder eigen naam beschikbaar stelt aan Nederlandse gebruikers. In beide gevallen kan sprake zijn van een “aanbieder” in de zin van de AI‑verordening, met alle verplichtingen van dien.

Hieronder staat de relevante Nederlandse tekst van artikel 3 (definities) waarin het begrip “aanbieder” staat omschreven:

Artikel 3, gedeelte (3) “aanbieder”„aanbieder” een natuurlijke of rechtspersoon, een overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI‑systeem of een model voor algemeen gebruik ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat AI‑systeem of model voor algemeen gebruik onder haar eigen naam of handelsmerk op de markt brengt of in gebruik stelt, ongeacht of‑betaling daarvoor wordt ontvangen of dat gratis gebeurt;

Met deze juridische definitie is duidelijk dat het begrip niet beperkt is tot de technische ontwikkelaar. Ook degene die het systeem onder eigen naam op de markt brengt of in gebruik stelt, wordt aangemerkt als aanbieder.

In de memorie van toelichting bij het oorspronkelijke voorstel wordt aangegeven dat deze brede definitie gekozen is om te voorkomen dat verantwoordelijkheden worden verschoven via ingewikkelde ketens. De wetgever vindt het belangrijk dat degene die feitelijk controle heeft over het AI‑systeem in de markt, ook de verplichtingen draagt. Samenvattend: wie is altijd, soms of nooit een aanbieder?

Rol

Altijd een aanbieder?

Toelichting

Aanbieder

✅ Ja

De basisdefinitie.

Kleine aanbieder

✅ Ja

Aanbieder met kleine/micro status.

Gebruiker

❌ Nee

Alleen inzet intern.

Gemachtigde

❌ Nee

Handelt namens aanbieder.

Importeur

⚠️ Soms

Alleen als hij onder eigen merk handelt.

Distributeur

❌ Nee

Geen wijziging of hermerk.

Exploitant

⚠️ Wisselend

Verzamelterm; bevat ook niet-aanbieders.


Wat betekent dit in de praktijk?

Wanneer jouw organisatie mogelijk als aanbieder kwalificeert, dan gaan er verplichtingen gelden. Bijvoorbeeld:

  • Je moet de ontwikkeling of het laten ontwikkelen van het AI‑systeem kunnen aantonen en documenteren.

  • Je moet inzicht hebben in het gebruik van het systeem onder jouw naam of handelsmerk, inclusief de distributie en beschikbaarstelling ervan in de EU.

  • Voor hoog‑risico AI‑systemen geldt extra: je moet een conformiteitsbeoordeling uitvoeren, technische documentatie bijhouden, en via een EU‑database transparantie geven.

  • Je moet contracten en gebruiksvoorwaarden zodanig inrichten dat de verplichtingen van de verordening worden nageleefd, onder andere op het gebied van veiligheid, toezicht, incidentmelding en accountability.

Een belangrijk aandachtspunt is dat het begrip “aanbieder” zich uitstrekt over de hele keten. Is er een samenwerking met een derde partij die het systeem ontwikkelt of levert, maar breng jij het onder eigen merk uit? Dan ben jij aanbieder. Gebruik jij als organisatie een extern AI‑systeem zonder eigen merk of naam? Dan val je waarschijnlijk onder een andere rol, zoals “gebruiksverantwoordelijke” of “inzetter”. De precieze rol bepaalt welke verplichtingen precies gelden.

Waarom is de definitie zo belangrijk?

Het correct identificeren van wie de aanbieder is, is van cruciaal belang voor compliance. Als je vergeet dat jouw organisatie als aanbieder fungeert, kun je voor verrassingen komen te staan: boetes, verplichtingen, reputatieschade. De AI‑verordening geeft aan dat aanbieders verantwoordelijk zijn voor het beheer en de risico’s van AI‑systemen gedurende de hele levenscyclus. De memorie van toelichting benadrukt dat de definitie gekozen is om transparantie en aansprakelijkheid in de keten te bevorderen.

In de praktijk zie je dat instellingen of bedrijven die AI‑oplossingen inzetten moeten afwegen of ze als aanbieder worden aangemerkt of als gebruiker. Want de verplichtingen zijn aanzienlijk en verschillen per risicocategorie van het AI‑systeem.

Conclusie

Het begrip “aanbieder” in de AI‑verordening is geen puur technische term. Het is een centraal begrip dat bepaalt wie de wettelijke verantwoordelijkheden draagt. Voor bedrijven die AI‑systemen ontwikkelen, beschikbaar stellen of inzetten onder eigen naam of merk, is het dus belangrijk om vroeg in kaart te brengen welke rol zij spelen. Door de definitie van artikel 3 zorgvuldig te lezen en toe te passen kun je beter inschatten welke verplichtingen gelden, en welke stappen nodig zijn om compliant te zijn. Bronnen

bottom of page